Paddenstoelen, griezelig of juist prachtig?
Ben jij ze al tegengekomen? Al dieĀ paddenstoelen in het bos, in de tuin of in het plantsoen. Als je peuters hebt, ben je waarschijnlijk een beetje voorzichtig met deze verschijnselen in de natuur. ‘Raak ze maar niet aan, ze zijn giftig!’ We maken onze kinderen eerder bang voor paddenstoelen, dan dat ze er van genieten.
Ik zie geregeld jonge kinderen een paddenstoel omtrappen met de woorden ‘bah vies, dat is gif!’ Hoe jammer is dat eigenlijk…
Ja sommige paddenstoelen zijn giftig! Als je sommige paddenstoelen eet, kun je er van dood gaan. Er zijn er ongeveer vijf van in Nederland, waarvan er eentje iets vaker voor komt, namelijk ‘de groene knolamaniet’. Maar je moet ze wel echt eten om vergiftigd te worden. Verreweg de meeste vergiftigingen komen voor bij mensen die een beetje onnadenkend zelf paddenstoelen bereiden en die opeten. Het is soms verdraaid moeilijk namelijk om eetbare van giftige paddenstoelen te onderscheiden. En als je een heel bord giftige paddenstoelen opeet, ja dan…!
Maar jouw dreumes of peuter zit misschien met z’n vingertje aan een paddenstoel. Of het zit ermee bij de mond. Nog niet erg, zolang ze er geen hapje van nemen en inslikken. Maar dat doen jonge kinderen echt niet snel. Gelukkig maar! Voelen mag, maar er aan likken, zou ik niet aanmoedigen.
Wat zijn paddenstoelen eigenlijk?
Paddenstoelen zijn geen planten en ook geen dieren. Ze horen bij het rijk van de schimmels. Een paddenstoel kun je vergelijken met de bloem van een plant. Als je geen paddenstoelen ziet, leven ze als ‘zwamvlok’ of als schimmeldraden onder de grond. De meeste paddenstoelen komen tevoorschijn in de herfst. Vooral als het heeft geregend ‘schieten ze als paddenstoelen uit de grond’. Op bomen groeien paddenstoelen het hele jaar. En sommige paddenstoelen kom je ook wel tegen in het voorjaar of in de zomer.
Schimmels en paddenstoelen zijn de opruimers van het bos. De schimmels halen hun voedsel uit dood hout of afgevallen bladeren. En ze maken daar samen met pissebedden, wormen en andere kleine beestjes weer aarde van. Humus, noem je dat in het bos. Compost noem je dat in de tuin.
Met je kinderen paddenstoelen zoeken
Jonge kinderen vinden paddenstoelen heel mooi en ook een beetje magisch. De ene dag staan ze er niet. En de volgende dag plotseling wel. De rood met witte stippen paddenstoel is de vliegenzwam. Hij is uiteraard bekend van het liedje van kabouter Spillebeen. Helaas moet je goed zoeken voordat je er echt eentje tegenkomt. Hij staat vaak onder berken en heel soms onder een eik. In de sprookjes en verhalen zijn paddenstoelen verbonden met kabouters en elfjes.
Als je met je peuters het bos in gaat, laat ze dan een paar paddenstoelen zien. Daarna mogen ze er zelf naar zoeken. Welke kleuren kom je tegen? Vertel over ‘de hoed’, ‘de rand’, ‘de steel’. Laat ze met een spiegeltje onder de paddenstoel kijken. Sommige paddenstoelen hebben ‘luxaflex’ (plaatjes) en anderen hebben gaatjes. Weer andere paddenstoelen stuiven als je er tegen aan tikt. De stuifzwammen.
Je kunt je kinderen aan een paddenstoel laten ruiken. ‘Hij ruikt naar champignons’, hoor ik ze wel eens zeggen. Maar elke paddenstoel heeft z’n eigen ‘bos’geurtje.
Vertel je peuters om de paddenstoelen te laten staan! Dan kunnen andere mensen er ook van genieten! Als ze per ongeluk toch een paddenstoel afbreken is dat voor het voortbestaan van de paddenstoel overigens niet erg. Een week later staat er waarschijnlijk weer een nieuwe paddenstoel.
Heksenkringen
Tot slot in dit paddenstoelenverhaal hoe heksenkringen nu echt ontstaan.
Soms zie je in het bos allemaal paddenstoelen in een mooie kring staan. Daar hebben de heksen vannacht gedanst, vertellen ze wel eens. Dat is natuurlijk een mooi verhaal. Maar misschien ben je benieuwd naar hoe het nu echt zit met die heksenkringen?
Onder de paddenstoel zit de ‘zwamvlok’ van schimmeldraden. Als die zwamvlok er al lang zit, wordt die steeds groter. De paddenstoelen komen op aan de rand van de zwamvlok. En zo kan er dus een heksenkring ontstaan! Vertel dat maar niet aan je peuter… want het verhaal van de heksen is veel spannender natuurlijk!
Wil je als opvang of met een peuter- of kleuterfeestje een keer met een deskundige het bos in? Bij Peuters in het Wild zijn aanbieders aangesloten die je daarvoor in kunt huren. Ze weten veel van het bos, maar ook heel belangrijk: ze kunnen goed met jonge kinderen omgaan. Stuur ons een mail voor de mogelijkheden
Veel plezier in het bos!